JEZIORO POMORZE

Puszcza Augustowska jest najczystszym chyba rejonem Polski. Obfituje w jeziora, które przydają jej szczególnego uroku. Wigry, czy Serwy — to akweny dość dobrze żeglarzom znane — choćby z lektury naszego pisma. Ale mało kto słyszał o mniejszych jeziorach tego regionu. Należy do nich m.in. Pomorze. Wspominaliśmy o nim wprawdzie przy okazji relacji z regat łódek okrągłych, ale wydaje się, że z racji swej niewątpliwej urody i walorów turystyczno-rekreacyjnych zasługuje ono na szersze omówienie.

Pomorze zaliczane do Pojezierza Wschodnio-Suwalskiego leży w pobliżu wsi Giby. Dojechać tu można kierując się z Augustowa drogą na Sejny i skręcając w Gibach w prawo. Jezioro kształtem przypomina bumerang. Liczy 295 ha powierzchni,rolex replica watches 4,4 km długości, 1,3 km szerokości i do 23 m głębokości. Jak wieść niesie, ten objęty strefą ciszy akwen wziął swą nazwę od moru, który ponoć we wczesnym średniowieczu pustoszył tutejsze osady i wsie. Gdy całkowicie uporawszy się z miejscową ludnością, zaraza ustąpiła, teren, na którym panowała zaczęto określać jako obszar “po morze”. Inna wersja tej legendy mówi o kopcu czy kurchanie, który usypano “po morze” grzebiąc w nim ofiary epidemii. Tak, czy inaczej — Pomorze jest dziś sporą, choć mało jeszcze na szczęście znaną atrakcją turystyczną oferującą przyjezdnym całą gamę możliwości. Zaspokoją całkowicie swe potrzeby amatorzy pływania i nurkowania, znajdą wspaniałe miejsca wędkarze. Grzybiarze, którzy mogą zapuścić się w okoliczne lasy, spotkają być może łosia, bobra, czy głuszca...

Nie brakuje też atrakcji dla żeglarzy... Polecam Pomorze szczególnie tym, którzy żeglować dopiero zaczynają, rodzinom z małymi dziećmi i wszystkim tym, którzy wygospodarowali parę wczesnojesiennych dni i chcą je spędzić na spokojnej wodzie. Akwen nadaje się też doskonale do organizowania szkoleniowych obozów żeglarskich, o czym przekonał się np. białostocki OZZ, który prowadzi tu w ramach UKS szkolenie najmłodszych. Linia brzegowa Pomorza jest dość dobrze rozwinięta. Sporo tu otoczonych trzcinami zatoczek półwyspów. Znaleźć też można niewielkie plaże i nadbrzeżne polanki.

Do jeziora w jego północno-zachodniej części wpływa z odległego o ok. 8 km jez. Serwy rzeczka o wdzięcznej nazwie Marycha. Przepływa przez Pomorze prawie równoleżnikowo i wypływa w południowo-wschodniej części akwenu. Z jeziora w jego północno-wschodniej części wypływa także struga Kunisjanka, która łączy Pomorze z Jeziorem Kunis. Nie da się ukryć, że po Pomorzu żeglować najlepiej niewielkimi łodziami odkryto pokładowymi, deskami z żaglem lub kajakami. Jeśli jednak ktoś dysponuje niewielką, stosunkowo lekką mieczową kabinówką bez problemu i ryzyka nudy może organizować sobie trwające nawet 2 doby rejsiki.

Osobiście uważam, że najkorzystniej obrać sobie za bazę wypadową jeden z kilku ośrodków wypoczynkowych zlokalizowanych nad jeziorem. Mamy do wyboru m.in.: O.W. Nexus w południowo-zachodniej części jeziora, Ośrodek Polskiego Radia i Telewizji w Posejnelach, oraz obiekty wykorzystywane przez Szkołę Przetrwania "Marcus-Graf" do organizacji imprez szkoleniowych i turystycznych:

- kompleks pół biwakowych nad jez. Pomorze i Zelwa

- nowoczesny i najlepiej wyposażony nad jez. Pomorze O.T. “Kukle” i  O.T. “Kukle 2” - położone w wielkiej zatoce w północno-wschodniej części jeziora.

Są one godne polecenia nie tylko ze względu na zróżnicowany standard usług hotelowych (od miejsc na polu namiotowym poprzez domki campingowe do 2-4 osobowych pokoi z łazienkami i kolorowymi telewizorami), lecz również dlatego, że łatwo tu wynająć sprzęt pływający: łódki okrągłe i kajaki. Z baz wypadowych możemy organizować kilkugodzinne pływania do sąsiednich ośrodków “na kawę” lub wybrać się na dłuższy, całodniowy rejs wokół jeziora. Warto spróbować wpłynąć m.in. do zatoczki na południowo-wschodnim brzegu by następnie dojść do rezerwatu Tobolinka. Można też skierować się na północny zachód wpływając ostrożnie (mielizny !) do innej nienazwanej zatoki, z której widoczne są domy wsi Giby. Lądując na zachodnim brzegu, nieco bardziej na południe (w rejonie hangaru motorówki policyjnej) można dojść do tej miejscowości. Znajduje się tu ładny kościółek, sklepy, ośrodek zdrowia i poczta. Giby, będące dziś wsią letniskową, nosiły przed wiekami nazwę Heret (później Gieret) i były siedzibą osoczników, zwolnionych z odrabiania pańszczyzny chłopów strzegących d. Puszczy Przełomskiej i zajmujących się gromadzeniem paszy dla żubrów.

Gdy zapragniemy mocniejszych wrażeń, możemy z jachtu żaglowego przesiąść się na kajak i ruszyć szlakiem obfitującej w żeremia bobrów Kunisjanki. Wejście na strugę znajduje się w niewielkiej odległości od przystani kajakowej O.T. “Kukle” w Kuklach (na płd. wsch. od niej) i jest stosunkowo nieźle widoczne. Sama rzeczułka gęsto porośnięta wysokimi trzcinami zmusza wioślarza do poszukiwania nurtu, omijania mielizn i przedzierania się przez gęstwę roślinności. Jezioro Kunis, do którego prowadzi szlak jest stosunkowo niewielkie i praktycznie pozbawione jakiejkolwiek infrastruktury turystycznej. Na jego wschodnim brzegu są prywatne pomościki, do których można przycumować, pokrzepić się zabranym ze sobą prowiantem i ruszyć dalej w drogę ! Znacznie bardziej atrakcyjny, ale za to zdecydowanie trudniejszy jest szlak Marychy. Gęste i wysokie trzciny, wiatrołomy leżące w poprzek rzeki, dzikość przyrody — wszystko to sprawia, że trasa ta przywodzi na myśl dorzecze Amazonki. Jest to ewidentnie szlak “wyczynowy”, więc nie polecam go nowicjuszom, a tym bardziej — osobom z małymi dziećmi. Ale Pomorze polecam! Zwłaszcza jesienią...
 

Witold Tomaszewski